Chrapanie nie jest tylko uciążliwym dźwiękiem, ale często także oznaką problemów z drogami oddechowymi. Dla wielu osób jest to poważny problem, który może wpływać na ich zdrowie i jakość snu ich partnera. W tym artykule skupimy się na identyfikacji przyczyn chrapania, roli stylu życia oraz metodach leczenia, które mogą przynieść ulgę.
Zdrowy sen
Sen jest jednym z najważniejszych aspektów naszego zdrowia i ogólnego samopoczucia. Jest niezbędny do regeneracji ciała i umysłu, podczas snu nasze ciało się uzdrawia, odnawia, a nasz umysł przetwarza i przechowuje wspomnienia i wrażenia z minionego dnia. Ma wpływ na produktywność, stabilność emocjonalną, kondycję fizyczną oraz długoterminowe zdrowie. Jego brak może mieć poważne konsekwencje, a chrapanie jest jedną z przyczyn, która może osłabić jakość naszego snu (i snu naszych bliskich).
Sen dzieli się na dwie fazy, które się naprzemiennie zmieniają:
- Faza REM (rapid eye movement): stanowi 20-25% czasu snu i charakteryzuje się szybkim ruchem oczu za zamkniętymi powiekami. Sen w tej fazie nie jest zbyt głęboki, a człowiek jest bardziej podatny na przebudzenie. Większość snów, które pamiętamy i intensywnie przeżywamy, występuje właśnie w fazie REM.
- Faza NREM (non-rapid eye movement): w tej fazie snu ciało najwięcej regeneruje się, metabolizm zwalnia, a aktywność mózgu maleje.
Nasze oddychanie zależy od fazy snu, w której się znajdujemy. Podczas głębokiego snu NREM oddychamy wolniej, natomiast w fazie REM oddychanie jest nieregularne. To właśnie w fazie REM najczęściej dochodzi do bezdechu sennego (o którym będzie mowa poniżej).
Przyczyny chrapania
Chrapanie to dźwięk powstający w wyniku wibracji miękkich tkanek w drogach oddechowych podczas snu. Dźwięk ten jest zwykle spowodowany ograniczoną drożnością powietrza przez jamę nosową lub gardłową.
Przyczyn chrapania, a więc tego ograniczenia przepływu powietrza, jest wiele:
- Nadmierne spożycie alkoholu, co powoduje osłabienie mięśni w okolicy szyi. (Może się to zdarzać także przy stosowaniu środków uspokajających i niektórych leków nasennych.)
- Otyłość, w której nadmiar masy ciała ogranicza przepływ powietrza.
- Alergie, zapalenia lub przewlekły katar, które powodują obrzęk błony śluzowej – przepływ powietrza jest ograniczony.
- Przerost migdałków gardłowych.
- Niezwykłe skrzywienie przegrody nosowej.
- Polipy.
- Niewłaściwa pozycja podczas snu – najmniej chrapiemy, gdy śpimy na boku.
Każda przyczyna wymaga specyficznego podejścia w leczeniu chrapania.
Chrapanie dotyka 35% Czechów
Praktycznie co trzeci Czech cierpi na chrapanie. Czasami może to być tylko sytuacyjne – po imprezie z dużą ilością alkoholu lub przy przeziębieniu – innym razem jest to problem przewlekły. Chrapanie najczęściej występuje u osób powyżej 50. roku życia, częściej u mężczyzn niż u kobiet.
Zespół bezdechu sennego
Jest to zaburzenie snu, w którym pacjent przestaje oddychać. W wyniku tego może dojść do kilkudziesięciu (najczęściej jednak około pięciu) mikroprzebudzeń na godzinę, co obniża jakość snu i zagraża zdrowiu. Bezdech senny objawia się głośnym chrapaniem, łapaniem powietrza, suchością w ustach, bezsennością, zwiększoną dzienną sennością lub bólami głowy po przebudzeniu. Może mieć przyczyny anatomiczne (mechaniczne) lub nerwowe.
To, że cierpisz na chrapanie, nie oznacza, że masz bezdech senny. Jednak u pacjentów, którzy cierpią na bezdech senny, chrapanie jest najczęstszym objawem. Dlatego – szczególnie jeśli występują u Ciebie inne symptomy – warto poddać się badaniu, które wykryje bezdech senny.
Na specjalistycznej placówce zostaniesz poddany całonocnemu monitorowaniu według zalecanych procedur.
Najczęściej bezdech senny leczy się przez wentylację z dodatnim ciśnieniem (urządzenie do leczenia dodatnim ciśnieniem – przypomina to rurkę, którą masz założoną na nosie podczas snu). Leczenie chirurgiczne chrapania przeprowadza się w przypadkach oczywistej przeszkody w górnych drogach oddechowych lub gdy z jakiegoś powodu nie można zastosować wentylacji z dodatnim ciśnieniem.
Zmiana stylu życia i eliminacja chrapania
Jeśli przyczyną chrapania jest otyłość lub nadmierna konsumpcja alkoholu, to jasne, że odpowiednią metodą leczenia jest zmiana stylu życia. Zmniejszenie masy ciała, aktywność fizyczna (co najmniej 30 minut ćwiczeń dziennie) i zdrowe odżywianie pomogą poprawić drożność dróg oddechowych i prowadzić do eliminacji chrapania.
Na chrapanie pomaga także ograniczenie spożycia alkoholu i rzucenie palenia. Dym podrażnia gardło i powoduje obrzęk błony śluzowej, przez co przepływ powietrza jest utrudniony, a alkohol rozluźnia mięśnie szyi.
Skuteczną prewencją jest także wzmocnienie odporności, ponieważ chrapanie powodują także częste infekcje górnych dróg oddechowych. Wystarczający poziom witaminy C oraz herbaty ziołowe (np. eukaliptus, dzika róża, melisa czy mięta) mogą pomóc.
Proste wskazówki na poprawę oddychania podczas snu
Na chrapanie pomaga ograniczenie spania na plecach, kiedy nasz język zapada w dół i blokuje przepływ powietrza. (Chrapanie może pojawić się w ciąży z powodu częstszego spania na plecach i wyższej masy ciała, po porodzie powinno ustąpić.)
Jeśli jesteś podatny na alergie, staraj się usuwać możliwe alergeny z sypialni. Regularnie odkurzaj, wymieniaj pościel, wietrz pomieszczenie, usuń „zbieracze kurzu” jak zasłony czy dywany. Zastanów się nad zakupem nawilżacza powietrza lub hipoalergicznych poszewek.
Optymalna temperatura powietrza do snu dorosłych to 16-18°C, spróbuj ją kontrolować.
Pomocnicze urządzenia do leczenia chrapania
- Specjalne poduszki i materace – mogą wspomóc prawidłową pozycję głowy i szyi podczas snu, co zmniejsza chrapanie. Pomaga także umieszczenie przeszkody w okolicy pleców (np. pluszaka lub piłki tenisowej), która zniechęci do spania na plecach.
- Spraye do nosa – obrzęk błony śluzowej, który tłumi wydawane dźwięki. Podobnie działają krople i oleje, które zapobiegają wibracjom.
- Plastry przeciw chrapaniu – delikatnie rozszerzają nos, ułatwiając przepływ powietrza.
- Specjalne zegarki – rejestrują wibracje spowodowane chrapaniem i w odpowiednim momencie wysyłają sygnał do układu nerwowego, pomagając rozluźnić gardło.
- Wentylacja z dodatnim ciśnieniem – wspomniana wcześniej.
Istnieje także wiele innych pomocniczych urządzeń, takich jak ustne i szczękowe ochraniacze, które utrzymują szczękę w odpowiedniej pozycji.
Operacje usuwające chrapanie
Chirurgiczne leczenie chrapania powinno być przeprowadzane tylko w placówkach posiadających personel z doświadczeniem w odpowiednich technikach chirurgicznych oraz odpowiednie wyposażenie. Zanim zdecydujesz się na zabieg, sprawdź kwalifikacje personelu, zapoznaj się z recenzjami pacjentów lub umów się na niezobowiązującą konsultację w kilku miejscach.
Skuteczność niektórych zabiegów na chrapanie spada, jeśli pacjenci cierpią na nadwagę (im wyższa masa ciała, tym mniejsze prawdopodobieństwo sukcesu zabiegu).
W przypadku bezdechu sennego zazwyczaj usuwa się migdałki lub przeprowadza skrócenie i plastykę podniebienia miękkiego. W przypadku „zwykłego chrapania” wykonuje się mniejszy zabieg laserowy, podczas którego usuwa się lub koryguje kształt języczka podniebiennego (uvula) lub brzeg podniebienia.
Jak przebiega usuwanie chrapania za pomocą lasera?
Taki zabieg jest szybki (zwykle do pół godziny) i delikatny dla tkanek. Sam zabieg jest nieprzyjemny, ale trwa bardzo krótko. Wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym. Rekonwalescencja trwa również stosunkowo krótko, około 5-10 dni, jednak przez ten czas może boleć Cię gardło, podobnie jak przy anginie.
Przygotowanie do zabiegu usuwania chrapania laserem polega jedynie na tym, aby nie jeść ani nie pić przez 3 godziny przed zabiegiem.
Usuwanie chrapania w ABClinic
U nas możesz poddać się zabiegowi z wykorzystaniem lasera diodowego. Przeprowadzamy plastykę podniebienia miękkiego oraz oczyszczanie nosogardła z nadmiaru tkanki migdałka. Dodatkowo leczymy wygiętą przegrodę nosową i szereg innych problemów, które mogą mieć wpływ na chrapanie.
Kładziemy duży nacisk na bardzo dokładną i szczegółową diagnostykę, na podstawie której proponujemy odpowiedni typ zabiegu, a także, jeśli to konieczne, dodatkowe leczenie lub zmiany w trybie życia.
Nie wahaj się umówić na niezobowiązującą konsultację, na której dokładnie omówimy wszystkie szczegóły.